Ambulancehulpverlening

ongevalsmechanisme (kinematica)

Verkeersongevallen komen nog steeds voor. Ondanks allerlei veiligheidsverhogende maatregelen zoals snelheidsbeperkingen, gordels en airbags blijft het verkeer slachtoffers eisen.

Het ongevalsmechanisme is een beschrijving van welke gebeurtenissen hebben geleid tot het ongeval en welke krachten op het slachtoffer hebben ingewerkt. Het ongevalsmechanisme is dan ook erg bepalend voor de ongevalssituatie en de letsels die men bij een slachtoffer kan verwachten. Al bij de eerste benadering van een ongevalssituatie begint de hulpverlener met het verzamelen van informatie om zich een zo goed mogelijk beeld te vormen wat er zich heeft afgespeeld. Uiteraard let hij daarbij in de eerste plaats of er gevaar is voor hemzelf, omstanders en het slachtoffer en of het gevaar al dan niet kan worden weggenomen. Het gevaar kan immers de veroorzaker zijn geweest van het ongeval. Indien de situatie veilig is gaat de hulpverlener trachten het ongevalsmechanisme verder te achterhalen.

Bij een val of een verkeersongeval gaat het dikwijls om gesloten wonden veroorzaakt door de inwerking van de slag. Om te begrijpen hoe ernstig de inwendige, letsels kunnen zijn, moet je de kracht van de slag kunnen inschatten.De ernst van de klap bij een ongeval wordt grotendeels bepaald door de kinetische energie van het slachtoffer op het ogenblik van het ongeval. De kinetische energie van een voorwerp (auto of mens) in beweging is afhankelijk van de massa van het voorwerp en van de snelheid waarmee het beweegt. Hoe groter de massa en hoe groter de snelheid, hoe groter de kinetische energie. 

Hoe meer kinetische energie er inwerkt op de weefsels, hoe zwaarder de verwondingen. Bij een ongeval gaat het niet alleen om de snelheid, maar ook om de plotselinge afname van die snelheid: de vertraging. Als je op een matras valt, wordt een deel van de kinetische energie opgenomen door de matras die de val vertraagt. Val je op beton, dan wordt de hele klap door je lichaam opgevangen. Om deze kinetische energie op te vangen, worden moderne auto's voorzien van kreukelzones. Voetgangers, fietsers of motorrijders hebben geen kreukelzones en krijgen dus zelf de hele klap te verwerken. Ook bij een val van een trap of een flets kan het lichaam hoge snelheden bereiken.